Ochrona wilgotnościowa przegród zewnętrznych, współczynnik fRsi

W odniesieniu do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, postanowiliśmy przybliżyć Państwu ważne zagadnienie, jakim jest ochrona wilgotnościowa przegród zewnętrznych.

Przepisy zawarte w powyższym rozporządzeniu wskazują, że na wewnętrznej stronie powierzchni nieprzezroczystej przegrody nie może występować kondensacja pary wodnej, umożliwiająca rozwój grzybów pleśniowych oraz we wnętrzu przegrody nie może występować narastające w kolejnych latach zawilgocenie spowodowane kondensacją pary wodnej.

Czy zatem istnieje sposób, aby przewidzieć ewentualne ryzyko wykraplania wilgoci oraz tworzenia pleśni wokół okna i go uniknąć?

Wyjaśnienia należy zacząć od zagadnienia: kiedy występuje ryzyko pojawienia się pleśni? Sprawę dokładnie obrazuje poniższy wykres.

Wykres 1. Krzywe nasycenia powietrza parą wodną dla temperatury powietrza +20^oC w zależności od wilgotności względnej powietrza.

Ochrona wilgotnościowa przegród zewnętrznych, współczynnik fRsi

Ochrona wilgotnościowa przegród zewnętrznych, współczynnik fRsi

Dla standardowych warunków panujących w pomieszczeniach (temperatura powietrza +20oC, wilgotność powietrza 50%) przy temperaturze powierzchni poniżej 12,6 oC w tych miejscach zaczyna tworzyć się pleśń (nasycenie powietrza parą wodną wynosi 80%), natomiast przy temperaturze 9,3 oC na powierzchni kondensuje woda (wilgotność względna powietrza 100%).

Ze względu na występowanie mostków termicznych na linii połączenia ościeżnicy z przegrodą budowlaną, w miejscach tych powstają strefy o obniżonej temperaturze powierzchni wewnętrznej.

Zbyt niska temperatura powierzchniowa spowoduje rozwój pleśni i grzybów. I właśnie w tym celu ustawodawca określił w wymienionym na wstępie Rozporządzeniu, dopuszczalną wartość graniczną współczynnika temperaturowego fRsi(kryt).

Obowiązkiem projektującego osadzenie okien jest sprawdzenie, czy osiągnięta obliczeniowo wartość fRsi(obl) dla konkretnego sposobu montażu okna w murze, spełnia nierówność fRsi(obl)≥fRsi(kryt). Kierownik budowy ma prawo zażądać analizy ryzyka wykraplania wilgoci, a podmiot odpowiedzialny za sposób zamontowania okien (czy to projektant, czy firma montująca okna) musi taką analizę dostarczyć.

Z doświadczenia wiemy, iż świadomość w zakresie ochrony wilgotnościowej powierzchni przegród wzrasta. O ile warunek jest łatwy do sprawdzenia dla ścian, czy dachów, i projektant budynku ma obowiązek projektować przegrody, spełniające te parametry, o tyle dla mostków termicznych nie jest to już takie proste. Nieczęsto zdarza się, że projektanci posługują się specjalistycznym oprogramowaniem do modelowania i obliczania mostków cieplnych, a tylko tak można wyznaczyć rozkład izoterm dla konkretnego przekroju. Nasze Laboratorium używa odpowiedniego oprogramowania, podpierając się rzetelną wiedzą inżynierską z zakresu fizyki budowli i wieloletnim doświadczeniem. Wszystko to sprawia, że producenci okien zwracają się do nas po analizę przekrojów montażowych dla konkretnych przypadków montażu.

Rysunek 1. Przebieg izoterm na połączeniu montażowym okna w murze. (Pogrubiono izotermę 12,6oC). Wymagany współczynnik temperaturowy fRsi(kryt)=0,72 według Rozporządzenia.

Oczywiście współczynnik fRsi jest wartością teoretyczną, wyznaczoną w oparciu o model komputerowy przekroju. Tą metodą sprawdzimy poprawność umiejscowienia ościeżnicy w przegrodzie budowlanej, prawidłowość sposobu zaizolowania oraz doboru materiałów do ocieplenia ramy. Możemy również przeanalizować poprawność zaprojektowanego połączenia kątowego okien. Taka analiza pokaże, czy model teoretyczny będzie spełniał warunki potrzebne do uniknięcia tworzenia pleśni w obiekcie rzeczywistym, czy nie.

Rysunek 2. Przebieg izoterm na połączeniu kątowym okien. (Pogrubiono izotermę 12,6oC). Przedstawione połączenie kątowe nie spełnia wymagań Rozporządzenia.

Jednak w rzeczywistości mostki termiczne często tworzą się na skutek niedbałości wykonania połączenia montażowego: niezachowania ciągłości izolacji, złych materiałów użytych do montażu, złego wypełnienia szczelin między ościeżnicą a murem. Tego niestety już nie jesteśmy w stanie przewidzieć na podstawie analiz komputerowych.

Należy więc kłaść nacisk na odpowiednie przeszkolenie ekipy montażowej, aby uniknąć niedociągnięć wynikłych z niedbałości lub niewiedzy. Ponieważ nawet najlepiej zaprojektowane połączenie montażowe musi mieć odzwierciedlenie w rzetelnym wykonaniu.

Opracowała:

mgr inż. Danuta Rostkowska
Mobilne Laboratorium Techniki Budowlanej Sp. z o.o.

Dokumenty źródłowe:

• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 926)
• PN-EN ISO 13788 – Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku. Temperatura powierzchni wewnętrznej konieczna do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacji międzywarstwowej. Metody obliczania.
• PN-EN ISO 10211 – Mostki cieplne w budynkach. Strumienie ciepła i temperatury powierzchni. Obliczenia szczegółowe.